MACHUDERSKI Józef (1810-1856) kowal, senior rodu
Pochodził z Kłobucka albo Żarek. Pojawił się w Przedborzu w poszukiwaniu pracy zapewne pod koniec l. 20-tych XIX w. W związku z wybudowaniem manufaktury sukienniczej i całej infrastruktury fabrycznej, uruchomieniem kamieniołomów oraz intensywną rozbudową miasta (zob. Lange Wojciech), powstało wiele warsztatów dających godziwe źródła utrzymania. Jako kowal z pewnością znalazł więc tu zatrudnienie. W księgach stanu cywilnego zapisano, iż w wieku lat 23, jako syn Sebastiana i Zofii Jurkowskiej poślubił 17 VI 1833 r. w Przedborzu miejscową chyba posażną pannę, Franciszkę Dengowską lat 21, córkę organisty Baltazara i Antoniny Niczowskiej. Zamieszkali na Widomie.
Jego teść mieszkał w Przedborzu co najmniej od 1822 r. w karczmie kościelnej i zapewne był też nauczycielem, bowiem wtedy pisano o nim „uczony”. Po śmierci teścia w 1838 r. prawdopodobnie karczma pozostawała w rękach rodziny Dengowskich. Dopiero po śmierci żony Baltazara Antoniny w 1853 r., Józef Machuderski przejął jej prowadzenie. W każdym razie zapisek „szynkarz” utrwalono w akcie jego zgonu w 1856 r.
Zachowały się informacje o czworgu ich dzieci. Córka Marianna urodziła się w 1841 r. i jako 20-letnia panna 21 I 1861 r. poślubiła Antoniego Zawiszę lat 22. Marianna przeżyła 60 lat i zmarła 3 VIII 1901 r. Druga z córek, Marcjanna urodziła się 26 XII 1849 r. i w wieku 16 lat, 8 XI 1854 r. poślubiła 18-letniego Antoniego Romanowskiego z Białogonu (?).
Z kolei o synach Machuderskich wiemy, iż 22 IV 1834 r. urodził się Wojciech i tylko tyle o nim wiadomo. Zaś w 1846 lub 1847 r. urodził się syn Józef, który znacznie pomnożył ojcowski majątek śmiało konkurując z miejscowymi żydowskimi przemysłowcami. Józef przeżył ok. 79 lat, zmarł 24 XII 1925 r. Jego wnuk (zob.) Czesław Machuderski był powstańcem warszawskim.
Po śmierci Józefa, jego żona w wieku lat 46 (zapisano, iż miała 41 lat) ponownie wyszła za mąż i 15 II 1858 r. poślubiła 35-letniego kowala Józefa Krawca. Jej nowy mąż jednak też wkrótce zmarł, jeszcze w tym samym 1858 r.
Po raz trzeci wyszła za mąż 11 II 1861 r. Jako 49-letnia wdowa (w akcie ślubu zapisano, że miała 43 lata) poślubiła 66-letniego wdowca Ludwika Naczyńskiego. Zmarła 15 III 1870 r. w Przedborzu. Nawet wtedy podano, iż zmarła przeżyła 50 lat, gdy faktycznie była o 8 lat starsza.
Zbiory PSB; http://www.rodzinastrychalskich.pl/
Wojciech Zawadzki
